Kimya mühendisliği alanında etki yaratmış kadınların çalışmalarını özel bir sayıyla bilim dünyasıyla paylaşan ChERD, Dünyanın En Seçkin 20 Bilim Kadını listesiyle kimya mühendisliği alanındaki cinsiyet dağılımı dengesizliğine de dikkat çekti.

Kimya mühendisliği alanında etki yaratmış isimlerin bilim dünyasıyla paylaşıldığı listede yer almaya layık görülen Prof. Dr. Seda Keskin Avcı, 2017’de küresel ısınmaya sebep olan karbondioksitin yakalanmasını sağlayacak malzeme arayışını yenilikçi hesaplama teknikleri kullanarak hızlandırmak üzerine yürüttüğü COSMOS projesiyle Avrupa Araştırma Konseyi’nden (ERC) mühendislik alanında 1,5 milyon avro fon alan Türkiye’deki ilk bilim kadını olmuştu. Keskin, ayrıca 2018’de Küresel Genç Akademi (Global Young Academy-GYA) üyeliğine de seçilmiş, “Women in Science/Bilimde Kadın” odaklı başvurusuyla mühendislik alanında Türkiye’den seçilen ilk kadın üye unvanını almıştı.

ChERD’in karbon yakalama alanında yaptığı çalışmalarını dikkate değer bulduğu Prof. Dr. Seda Keskin Avcı’nın araştırmaları, iklim kriziyle mücadelede de önem taşıyor. Prof. Dr. Keskin Avcı ve ekibi, karbondioksiti yakalayan MOF (Metal Organic Frameworks / Metal Organik Kafesli Yapı) adlı malzemelerin geliştirilmesine yönelik çalışmalar yapıyor ve bu malzemeler atmosfere salınan sera gazının azaltılmasına yönelik bilimsel çalışmaların geleceği için ümit vadediyor.

Yetenekli MOF’lar nerelerde kullanılabilecek?

Prof. Dr. Seda Keskin Avcı’nın projesi tamamlandığında, karbondioksiti yakalayan “Metal Organik Kafesli Yapı” olarak adlandırılan MOF malzemeleri, fabrika bacalarından, temiz ortam yaratılmak istenen tüm mekânlara kadar birçok alanda kullanılabilecek.

ChERD dergisi tarafından dünyanın en seçkin 20 bilim kadınından biri olarak seçilmesinden duyduğu memnuniyeti ifade eden Prof. Dr. Seda Keskin Avcı projesiyle ilgili şu bilgiyi paylaştı: “MOF’lar tıpkı Lego’lar gibi birbirlerine eklemlenen bir metal ve bir organik bağlayıcının bir araya getirdiği üç boyutlu kristal gözenekli yapılar. 1 gramında 8-9 bin metrekare yüzey alanının bulunduğu bu çok gözenekli yapılar karbondioksit başta olmak üzere çeşitli gazları yakalamaya ve depolamaya çok uygundur. MOF’lar aslında görece genç sayılabilecek yapılar; yaklaşık 10-11 yıl önce keşfedildiler. Her gün yeni MOF’ların üretilmesinden ötürü şu anda sayıları 110 bin civarına ulaştı ve artmaya da devam ediyor, çünkü bu iş tamamen araştırmacının hayal gücüne ve sentez yapabilme becerisine bağlıdır. Bilgisayarlı hesaplamalı tarama adı verilen yöntemle MOF’ları bilgisayar ortamında atomik düzeyde simülasyonlarla ve deneysel olarak erişilemeyecek sıcaklık ya da basınçta inceliyoruz. Atomlar üzerinden yaptığımız hesaplamalar sayesinde de o malzemenin hangi koşullarda ne kadar karbondioksit yakalayacağını tahmin edebiliyoruz.”